حادثه دلخراش انفجار در بندر شهید رجایی که حوالی ساعت ۱۲ امروز در محدوده اسکله کانتینری شرکت سینا رخ داد، بار دیگر نشان داد که چگونه حوادث میتوانند زمینهساز شایعهپراکنی و انتشار اخبار جعلی شوند. این حادثه که ابتدا با یک آتشسوزی جزئی آغاز شد، به دلیل دمای ۴۰ درجهای هوا و انباشت مواد اشتعالزا به انفجاری شدید منجر شد و تا این لحظه ۴ فوتی و ۵۱۶ مصدوم برجای گذاشته است. دود سیاه و غلیظ، آسمان غرب بندرعباس را فراگرفته و تیمهای امدادی، آتشنشانی و بالگردها در حال تلاش برای مهار آتش و انتقال مصدومان به بیمارستانهای بندرعباس و آمادگی مراکز درمانی شیراز هستند. اما در کنار این تلاشها، موجی از شایعات و گمانهزنیها نیز در فضای مجازی و جامعه شکل گرفته که میتواند عوارض سنگینی به همراه داشته باشد.
شایعهپراکنی در چنین شرایطی اغلب از نبود اطلاعات دقیق و شفاف نشأت میگیرد. سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی، اعلام کرده که کانتینرهای دپو شده در بندر احتمالاً حاوی مواد شیمیایی بودهاند، اما تا اطفای کامل حریق، اظهارنظر دقیق درباره علت حادثه دشوار است. با این حال، برخی گزارشهای تأیید نشده از بوی گوگرد یا گمانهزنیهایی درباره عوامل خارجی، بهسرعت در حال گسترش است. این شایعات نهتنها میتوانند اضطراب عمومی را تشدید کنند، بلکه روند مدیریت بحران را نیز مختل سازند. بهعنوان مثال، انتشار اخبار جعلی درباره تعداد قربانیان یا علت انفجار میتواند اعتماد مردم به نهادهای مسئول را کاهش داده و حتی عملیات امدادرسانی را تحت تأثیر قرار دهد.
سواد رسانهای در چنین مواقعی نقش سپری محافظ را ایفا میکند. این مهارت به ما میآموزد که پیش از پذیرش یا بازنشر هر خبری، منبع آن را بررسی کنیم. آیا این خبر از رسانهای معتبر منتشر شده است؟ آیا مستندات کافی برای تأیید آن وجود دارد؟ رسانههای موثق معمولاً با شفافیت و تعهد به اصول حرفهای عمل میکنند، در حالی که شبکههای اجتماعی و منابع ناشناس، اغلب بستر شایعات هستند. بهعنوان مثال، در حالی که معاون دریایی اداره کل بنادر هرمزگان از توقف موقت عملیات بندری برای ایمنی بیشتر خبر داده، شایعاتی درباره توقف دائمی فعالیت بندر میتواند به نگرانیهای اقتصادی دامن بزند.
عوارض شایعهپراکنی فراتر از اضطراب عمومی است؛ این موضوع میتواند به تصمیمگیریهای نادرست، تشدید بحران و حتی آسیب به سلامت روان جامعه منجر شود. بهعنوان سردبیر پترو پلتیک، از عموم مردم درخواست دارم که در دام اخبار جعلی و گمانهزنیها نیفتند. بیایید با تقویت سواد رسانهای خود، تنها به منابع رسمی و معتبر تکیه کنیم و از بازنشر اخبار تأیید نشده خودداری کنیم. پیش از انتشار هر مطلبی، لحظهای تأمل کنیم: آیا این خبر صحت دارد؟ آیا کمکی به حل بحران میکند؟ با دقت و مسئولیتپذیری، میتوانیم از تشدید بحران جلوگیری کرده و به مدیریت بهتر شرایط کمک کنیم. بیایید با آگاهی، گامی در مسیر حفظ آرامش و اعتماد اجتماعی برداریم.
سردبیر پترو پلتیک
دیدگاهتان را بنویسید